زردی فیزیولوژیک نوزادان

همانطور که در مقاله های قبلی گفته شد زردی نوزادان در اثر وجود بیش از حد بیلی روبین در خون به وجود می آید و به آن “هایپر بیلی روبینومی” هم می گویند. اما زردی نوزادان به طور کلی به دو دسته ی هایپر بیلی روبینومی غیر مستقیم (غیر کنژوگه) و هایپر بیلی روبینومی مستقیم (کنژوگه) تقسیم می شود. هر کدام از این دو دسته دلایل خود را برای به وجود آمدن دارند. اما در این مقاله میخواهیم به رایج ترین دلیل به وجود آمدن هایپر بیلی روبینومی غیر مستقیم (غیر کنژوگه) بپردازیم: زردی فیزیولوژیک نوزادان.

زردی فیزیولوژیک را می توان طبیعی قلمداد کرد

نخستین مسئله که باید بدانید این است که زردی فیزیولوژیک یک اتفاق نسبتا طبیعی در نوزادان است و واژه “زردی نوزاد” معمولا به نوزادانی که دارای زردی فیزیولوژیک هستند،  اطلاق می شود.

گرچه این کوتاه سازی فقط در بحث های غیر تجویزی صورت میگیرد و پزشک در صورت مشاهده زردی نوع دقیق آن را مشخص میکند که می تواند زردی فیزیولوژیک یا زردی های ناشی از علل دیگر باشد.

دلایل ایجاد

گلبول های قرمز خون در بدن یک فرد بالغ در حدود 120 روز عمر میکنند. سپس در مویرگ های طحال تخریب می شوند. اما طول عمر این گلبول ها در نوزادان در حدود 80 روز است.

این یکی از دلایل بالا رفتن بیلی روبین در بدن نوزاد است. زیرا بیلی روبین حاصل تجزیه هموگلوبین موجود در گلبول های قرمز می باشد.

بنابراین هرچقدر هموگلوبین بیشتری تولید شود و هرچقدر طول عمر هموگلوبین پایین تر باشد، میزان بیلی روبین خون بیشتر خواهد شد.

از فاکتورهای شرکت کننده در بوجود آمدن زردی فیزیولوژیک نوزادان میتوان به پلی سیتمی نسبی، طول عمر کوتاه گلبول های قرمز در بدن نوزادان و بالارفتن چرخه کبدی-روده ای یا اینتروهپاتیک اشاره کرد.

علائم و روش تشخیص

بارز ترین مشخصه فیزیولوزیک بودن زردی نوزاد این است که این نوع زردی هیچگاه در روز اول تولد رخ نمی دهد. و درصورت مشاهده زردی در نخستین روز تولد نوزاد اینطور برداشت می شود که این زردی در اثر یک بیماری یا نارسایی زمینه ای بوجود آمده و هرگز توسط یک سیر فیزیولوژیک رخ نداده است.

میزان بیلی روبین در نوزادان ترم تا 12 میلی گرم بر دسی لیتر و در نوزادانی که زودرس هستند تا 15 میلی گرم بر دسی لیتر می باشد.

اما برخی از نوزادان با فاکتورهای ریسک بیشتر مثل خوردن شیر مادر ممکن است در سرم خون خود تا 17 میلی گرم بر دسی لیتر را بروز دهند.

این نوع زردی در روز دوم یا سوم تولد شروع شده و در روز چهارم یا پنجم هم به اوج خود می رسد.

از دیگر مشخصات زردی فیزیولوژیک که برای پدر و مادر نوزاد دلگرم کننده است این است که در این نوع زردی حال عمومی نوزاد خوب است.

اما همچنین به طریقی که در ادامه مطلب گفته خواهد شد این خوب بودن حال عمومی نوزاد هرگز نباید شما را فریب دهد، زیرا زردی فیزیولوژیک در کنار خفیف بودن میتواند پر خطر هم باشد.

خفیف اما نه کم خطر

همانطور که گفته شد زردی فیزیولوژیک اختلالی خفیف و طبیعی است، اما خفیف به معنای کم خطر نیست، زیرا اگر به زردی فیزیولوژیک کم توجهی شود میتواند اثرات مخرب جدی و ماندگاری را در بدن نوزاد باقی بگذارد.

بیلی روبین در صورت ازدیاد در خون میتواند از سد مغزی-نخاعی عبور کند و در صورت ادامه منجر به بیماری کرن ایکتروس که یک اختلال عصبی داتمی است منجر شود.

بنابراین نوزاد خود را مرتبا چک کنید. اولین جاهایی که زردی ظاهر می شود زیر زبان و صلیبه چشم است.

همچنین ارتباط خود را با دکتر نوزاد و با تیم پزشکی بخصوص در ماه اول زندگی کودک خود پیوسته حفظ کنید.

از آنها بخواهید که درباره زردی برای شما توضیح دهند و در این رابطه با آنها هماهنگ باشید.

در صورت مشاهده زردی اگر نوزاد شما در بیمارستان باشد کادر پزشکی پیوسته علائم را پیگیری میکند و اگر زردی خفیف است و از طریق فتوتراپی در منزل درمان می شود پیوسته علائم را با دکتر نوزاد خود چک کنید و هرگز فتوتراپی در منزل را بدون مشورت با پزشک متوقف نکنید.

درمان

رایج ترین نوع درمان برای زردی فیزیولوژیک، فتوتراپی می باشد.

بیلی روبین به نورهای طیف آبی-سبز که در محدوده 460-490 نانومتر باشند واکنش نشان میدهد و کاری که دستگاه فتوتراپی انجام می دهد فراهم کردن این محدوده نوری می باشد. بنا به تشخیص پزشک، فتوتراپی می تواند در بیمارستان انجام پذیرد و یا میتوانید با اجاره دستگاه فتوتراپی ، درمان را در منزل انجام دهید.

نکته مهم همانطور که قبلا گفته شد این است که در صورت درمان در منزل هرگز فتوتراپی را بدون مشورت پزشک قطع نکنید.