همانطور که در بلاگ نی‌نی یِلو بارها گفته ایم، زردی نوزادن بیماری نسبتاً شایعی در نوزادن است و قابل درمان است، اما در این مطلب می خواهیم به خطرات زردی نوزاد ، عواقب عدم توجه به این موضوع و همچنین خطرات تفکرات سنتی و اشتباه در رابطه با درمان زردی بپردازیم.
به بیان ساده تر خطرات زردی نوزاد و انتخاب اشتباه را برای شما گوشزد کنیم.
زردی نوزاد یا یرقان
زردی یا یرقان در نوزادان بیماری شایعی (حدود 60 درصد در نوزادان ترم یا به موقع به دنیا آمده و حدود 80 درصد در نوزادان زودرس) است و علت آن بالارفتن سطح بیلی روبین خون در آنها می باشد.
نام علمی زردی هیپربیلیروبینمی یا ایکتر نوزادی می باشد. در نوزادان وقتی سطح بیلی روبین به بالای 2 میلیگرم بر دسی لیتر برسد، به معنای اندازه غیر استاندارد می باشد، با اینحال برخی آمار نشان می دهد که تنها نیمی از نوزادان سطح بیلی روبین بیش از 5 میلیگرم بر دسی لیتر را تجربه می کنند.
زردی نوزادان دو نوع دارد، هیپربیلیروبینمی مستقیم (کونژوگه) و هیپربیلی روبینمی غیر مستقیم (غیرکونژوگه). اما از این پس و در ادامه مقاله و از آنجا که مخاطب این مقاله پزشکان نیستند، برای ایجاد سهولت در خواندن از عنوان های زردی مستقیم و زردی غیر مستقیم استفاده می کنیم.
زردی مستقیم نوزاد
یک نکته مهم در رابطه با زردی مستقیم این است که این نوع زردی ایجاد سمیت عصبی نمیکند.
عفونت، کلستاز یا آسیب سلول های کبدی ممکن است موجب زردی مستقیم شود.
همچنین سپسیس نوزادی ممکن است ایجاد زردی مستقیم کند. سپسیس به دلیل عدم توانایی سیستم ایمنی بدن در مقابله با عفونت بروز می کند.
بیماری ارثی سندرم آلاژیل یا دیسپلازی آرتریوهپاتیک نیز ممکن است منجر به زردی مستقیم شود. در طول این بیماری تعدادی از ارگانهای بدن درگیر می شوند.
نقص پروتئین آلفا یک آنتی تریپسین نیز بیماری ارثی دیگری می باشد که ممکن است منجر به زردی مستقیم شود. این بیماری ممکن است روی کبد و ریه تأثیر بگذارد.
زردی غیر مستقیم نوزاد
زردی غیرمستقیم برای مغز نوزاد خطرناک و سمی است و باید حتماً درمان شود.
مهم ترین عارضه زردی غیرمستقیم نوزاد کرن‌ایکتروس است که منجر به وارد شدن آسیب ماندگار و جدی به دستگاه عصبی می شود.
کرن‌ایکتروس در اثر نفوذ کردن بیلی روبین در قسمت خاکستری دستگاه عصبی ایجاد می شود و موجب اختلال مغزی می گردد.
این موارد در نوزادان مبتلا به کرن ایکتروس دیده می شود:
- گریه با صدای زیر
- بی حالی
- شیر نخوردن
- کمانی شدن گردن و پوست یا ٱپیستوتونوس
- کری عصبی / حسی
- تشنج
- کندی در حرکت، اختلال خارج حرمی
- فلج نگاه
- دیسپلازی دندانی یا دُش‌رویش
نکته مهمی که قابل ذکر است این است که نوعی آنتی بیوتیک به نام سفتریاکسون نیز ممکن است به کرن‌ایکتروس منجر شود، لذا باید از تجویز آن به نوزادان اجتناب نمود.
درمان زردی نوزادان مبتلا به زردی غیرمستقیم می تواند شامل فتوتراپی در بیمارستان، فتوتراپی در منزل و یا در موراد حاد تعویض خون نوزاد شود.
اشتباهات رایج در درمان زردی
در روزگاران قدیم علم پزشکی یا نبود یا پیشرفت نکرده بود، به همین دلیل مادران آن روزگارها، در هنگام مشاهده یرقان به کودک نوشداروهایی نظیر شیر‌خشت یا ترنجبین می دادند.
اما امروزه علم پزشکی مدرن به هیچ عنوان استفاده از داروهایی نظیر شیر خشت، ترنجبین، خاک شیر و غیره را به عنوان داروی خوراکی برای نوزاد تأیید نمی کند.
البته ممکن است پزشک نوزاد شما با استفاده مادر از این قبیل داروها مخالفتی نکند و صرفاً بگوید «من تأیید نمی کنم، اما اگر می خواهی بخوری، بخور!»، اما به هیچ وجه خورادن داروهای سنتی به هر نحو را برای نوزاد منع می کند.
حتی داروهای سنتی موجود در داروخانه ها نظیر بیلی ناستر نیز مورد تأیید بسیاری از پزشکان نیستند.
نور مهتابی!
موضوع دیگری که ممکن است هنگام درمان زردی نوزاد خود از اینور و آنور بشنوید، قرار دادن نوزاد در زیر نور مهتابی است!
عده ای اعتقاد دارند که مهتابی معمولی با مهتابی های دستگاه فتوتراپی فرقی ندارد و بجای آنکه پول خود را دور بریزید، از مهتابی معمولی استفاده کنید.
در اینجور موارد باید بگوییم که این اشخاص دوست نوزاد شما نیستند، بلکه دشمن او هستند.
گرچه این قبیل افراد از روی ندانستن دشمنی می کنند، اما گوش دادن به حرف آنها موجب میشود که نوزاد دلبند شما درمان نشود یا درمان اون به تعویق بیوفتد و یا حتی مشکلات حاد تری برای او بوجود بیاید.
در مقالات بلاگ نی‌نی یلو توضیح داده ایم که نور مهتابی مناسب برای درمان زردی باید در فرکانس خاصی تولید شود تا تأثیر گذار باشد، در غیر اینصورت اثری ندارد و فقط درمان را به تعویق می اندازد.
توصیه وحشتناک بعدی تیغ زدن لاله گوش نوزاد است که برخی افراد ناآگاه برای درمان زردی توصیه می کنند.
در اینجا باید گفت که این مورد نه تنها به هیچ وجه زردی نوزاد شما را درمان نمی کند، بلکه ممکن است بیماری های دیگری نظیر عفونت را نیز به مشکلات او اضافه کند.
خلاصه
در این مقاله توضیح دادیم که زردی غیر مستقیم برای نوزاد خطرناک تر است و باید حتماً درمان شود، گرچه طبق توضیحاتی که دادیم درمان آن نیز ساده است و فقط نوزاد باید تا درمان کامل تحت نظر پزشک اطفال باشد.
همچنین از خطرات تفکرات و درمان های سنتی برای برطرف کردن زردی گفتیم و تأکید کردیم که بجای استفاده از این روش ها، فقط به حرف پرشک نوزاد خود گوش دهید.
فقط به این فکر کنید که الان در چه سالی هستیم و علم پزشکی چقدر پیشرفت کرده، آنوقت خودتان در می یابید که باید درمان سنتی را کنار بگذارید تا از فرزند خود را خطرات زردی نوزاد در امان بدارید.
